Автор: Лукин Капитон Иванович,
Ньурба улууЬунаа5ы
Н.Н. Чусовской аатынан
Антоновка орто оскуолатын
алын суЬуо5ун учуутала
Убаастабыллаах тереппуттэри, о5олору бугунну уеруулээх бырааьынньыгынан
Билии кунунэн барыгытын э5эрдэлиибин!
Бугун 1-кы кылаас о5олоро оскуола боруогун атыллаан, билии аартыгар уктэнэр уеруулээх куннэрэ. О5олорбор ба5арабын туйгун уерэ5и, билиини-керууну, учугэй бэрээдэги, доруобуйаны!
(Учуутал о5олору, тереппуттэри батыьыннаран кылааска а5алар).
(О5олор киэргэммит кылааска киирэллэр. Дуоска5а сурук «В первый раз в первый класс», «Билии дойдута» (Слайд №1) диэн сурук интерактивнай дуоска5а суруллан турарын кереллер).
Бугун эьиги бастакы уруоккутугар Билии дойдутугар кэллигит.
Учуутал: Утуе кунунэн о5олоор! Утуе кунунэн тереппуттэр, ыалдьыттар!Маннайгы чуораан тыаьаабыт кунунэн ессе тегул э5эрдэлиибин.
- О5олор, миигин билэ5ит? Мин аатым Капитон Иванович. Оскуола5а уерэнэ кэлбиккититтэн мин наьаа уердум. Ким бугун оскуола5а уерэн-кетен кэлбит илиибитин уунабыт (о5олор илиилэрин ууналлар).
Учуутал: Кунду о5олор! Эьиги дьикти, аптаах Билии дойдутун боруогун атыллаан киирдигит. Бу аптаах хоспутун КЫЛААС диэн ааттыыллар. Туох дииллэр эбитий? (КЫЛААС). Керун, эрэ кылааспыт иьэ сып-сырдык, ып-ыраас, сана остуоллар, устууллар, ыскааптар.
- Бу паарта, бу устуул. Биьиги манна олоруохпут. Чэ, эрэ бугун ханна ба5ар олоруоххутун сеп. Керун, эрэ хайдах олоруохтаах эбиппитий? (Слайд №2)
(Учуутал о5олору остуолларга олортуур, интерактивнай дуоска5а баар картинканы кердерер).
Учуутал: - О5олоор, биьиги ханна кэллибит? (Оскуола5а, Билии дойдутугар) (Слайд №3)
- Бу аптаах дойду устун УЕРЭНЭЭЧЧИЛЭР эрэ айанныыллар. Кимнээх айанныыллар эбитий? (уерэнээччилэр). Уерэнээччи диэн кимий? (о5олор эппиэттэрэ)
Учуутал: Билии дойдутугар олорон уерэнэр о5олору «Уерэнээччи» диэн ааттыыллар.
- Эьиги бу дойдуга 11 сыл уерэниэххит, элбэх до5ордонуоххут, элбэ5и билиэххит-керуеххут. О5олоор, биьиги кэккэбитигэр сурэ5элдьиир о5о баар дуо? (Суох). Дьэ, ол учугэй, Билии дойдутугар сурэ5элдьиир, куьа5аны онорор, уерэниэн ба5арбат о5олор киирбэттэр.
Таабырыннар:
-
Ким бу дьиэ5э киирбит, Билиини ылар. Ол тугуй? (Оскуола)
-
Со5отох ата5ар туран, тебетун эргиттэ5инэ, ерустэри, хайалары, океаннары, араас дойдуну кердерер. (Глобус)
-
Эн кинини кытта кэпсэт, олус ейдеех буолуон. Тугуй? (Кинигэ)
-
То я в клетку, то в линейку,
Написать на мне сумей-ка,
Можешь и нарисовать,
Потому что я ... (Тетрадь) -
Я - чёрный, красный, жёлтый, синий,
С начинкой в серединке.
С точилкой острой я дружу,
И что хочу, изображу (Карандаш) -
Я люблю прямоту,
И сама прямая.
Сделать ровной черту
Людям я помогаю (Линейка) -
Свою косичку без опаски,
Она обмакивает в краски
Потом окрашенной косичкой
В альбоме водит по страничке (Кисточка) -
Хаппыт тэллэй хаьаастаах, амтаннаах эриэхэ аьылыктаах, кутуругунан оонньуур, сааьыттары муннуур (ТИИН)
-
Кыьын кэллэ5инэ ар5ахха киирэн утуйар баар уьу (ЭЬЭ)
-
Кыьыны быьа ойуурга аччык кэрэдэк баар уьу (БЕРЕ)
-
От-мас аьылыктаах ойуоккалас о5очоос баар уьу (КУОБАХ)
-
Тула еттубун керунэбин, туохтан эрэ дьиксинэбин, ойуур тыалары кэрийэбин, албынныыры сатыыбын (САЬЫЛ) (Слайд №4)
- Маладьыастар.
Учуутал: О5олоор, биьиги бу аптаах дойду устун айанныырга тугу эрэ умнубуппут ди? Тугу буолуой? (о5олор эппиэттэрэ)
Таабырын: дуоска5а кестер (Слайд №5)
Новый дом несу в руке,
Двери дома на замке,
А живут в доме том
Книжки, ручки и альбом (Сумка)
Двери дома на замке,
А живут в доме том
Книжки, ручки и альбом (Сумка)
О5олор:Суумка.
Учуутал:Уерэнээччи оскуола5а суумкалаах кэлэр. Эьиэхэ баар дуо суумка? Суумка5ытын себулээтигит? Ким эьиги суумка5ытын хомуйбутай: маама5ыт, паапа5ыт эбэтэр эбээ5ит, эьээ5ит дуу?
(О5олор эппиэттэрэ)
Учуутал: Биьиги бэйэбит хомуйуохтаахпыт. Суумкабытыгар уерэх тэрилин бэйэбит уга, хомуйа уерэниэхпит сеп? Билигин биьиги кыратык эрчиллиэхпит.
- Мин билигин эьиэхэ предметтэри этиэм, суумкабытыгар угабыт диэтэххитинэ биирдэ таьына5ыт, укпаппыт диэтэххитинэ таьыммаккыт. Холобур, уруучука - о5олор таьыналлар, сыттык - таьымматтар.
Кинигэ, планшет, Харандаас, Оонньуур массыына, Жевательнай резинка, Пенал, Куукула, Альбом, , Фломастер
- Маладьыастар. Буукубалары теье билэбитий? Ахсааны теье билэбитий? Аа5ыаххайын эрэ- 1,2,3…20.
Сынньалан: Турдубут. Мин хамсаныыбын утуктэ5ит. Аны маннык хамсаныыны утуктубэккит.
Ханна эрэ кэллибит. Ээ остуоруйа дойдутугар кэлбиппит ди (Слайд №6)
- Ким остуоруйаны себулууруй, илиигитин уунун эрэ? Эьиэхэ остуоруйа геройдара э5эрдэ ыыппыттар (конверт кердеруу). Аа5ыахха эрэ.
Суругу аа5ыы.
«Бастакы кылааска киирбит кунду о5олору итиитик-истинник э5эрдэлиибит.
Учугэйдик уерэнин, учууталгыт тылын истин. Уонна бэйэбит субэбитин эьиэхэ биэриэхпитин ба5арабыт» - Дьэ эрэ таайыаххайын эрэ, кимнээх биьиэхэ сурук ыыппыттарын.
Оонньуу «Остуоруйа дойдутуттан сурук» (Слайд 7-8)
-
Биьиги ус бырааттыыларбыт. О5олоор, учугэйдик уерэнин, оччого биьиги бырааппыт Наф-Наф курдук таас дьиэни учугэйдик оностуоххут. Бу Кимнээ5ий? (Три поросенка).
-
Перемена5а кылаас иьигэр мээнэ суурумэн, ал5ас вазаны эбэтэр кыьыл кемус сымыыты улту туьэриэххит. Оо дьэ оччого мин хаттаан кыьыл кемус сымыыты буолбакка, боростуой сымыыты баттыыбын! (Курочка Ряба).
-
Первоклассниктары э5эрдэлиибин! Ейдоох буолун, буукубаларгытын уерэтэн аа5арга уерэнин. Мин сатаан аахпат буоламмын а5ам Карло бэлэхтээбит азбукатын, кукольнай театр билетыгар атастаспытым. Онтон наьаа хомойобун. О5олоор, кинигэлэргитин харыстаан, алдьатыман, марайдааман! (Буратино)
-
Оскуола5а кыьалланныт уерэнин, бэрээдэктээх, эйэ5эс о5олор буолун! Биирдэ биьиэхэ Маша диэн кыыс кэлэн ыйытыыта суох хааьыбытын барытын сиэбитэ, Мишутка устуулун алдьаппыта, ороммутугар киирэн сыппыта, ыспыта. Эьиги кини курдук буолуман!! Кимнээ5ий? Биллигит? (Ус эьэ)
-
Мин эмиэ эьиги курдук оскуола5а уерэнэ барыахпын наьаа ба5ардым. Эьиги курдук уерэнэрим буоллар, Бере - куьа5ан, адьыр5а кыыл буоларын билиэм этэ. Кинини кытта кэпсэтиэ, эбээм ханна олорорун этиэ суохтаахпын билиэм этэ (Кыьыл Бэргэьэчээн).
-
О5олоор, учууталгыт тылын истин, уруокка олорон хаьыытааман, илиигитин уунан эппиэттээн. Миигин Знайка куруутун уерэтэр, ол гынан баран мин барытын умнан кэбиьэбин. Мин курдук билбэтчэй буолуман! (Незнайка)
- Дьэ маладьыастар, остуоруйаны, остуоруйа геройдарын сурдээхтик билэр эбиккит.
Учуутал: билинни кэмнэ биьиги дойдубутугар иллээх-эйэлээх олох туругуруон наада. Хомойуох иьин Украина5а байыаннай эпэрээсийэ, сэрии буола турар. Биьиги сэриини ба5арбаппыт. Эйэни ба5арабыт. Онон биьиги бары ийэлэрбитин кытта Эйэ холуубун оноруохпут.
Эйэ холуубун онорон хаартыска5а туьуу.
Уопсай хаартыска5а туьуу, фотозона5а биирдиилээн туьуу.
Учуутал: Манан биьиги кылаас чааспыт тумуктэнэр. Аныгыскы уруокка керсуеххэ диэри.
