Григорьева Александра Николаевна
учитель начальных классов
МБОУ «Тогусская СОШ
им. Е.А.Степановой»
с. Тымпы, Вилюйский улус,
Республика Саха (Якутия)
Математика уруога 3 кылаас.
Уруок темата: «Т³гµл свойстволарын ту´анан элбэх бэлиэлээх чыы´ылалары т³гµллээ´ин»
Сыала: дьа´амалга киирии:
Иитии: Б³л³±µнэн, пааранан µлэ кэмигэр бэйэ санаатын этии, эйэлээхтик биир санаанан µлэлээ´ин.
¥³рэх: Элбэх бэлиэлээх чыы´ылалары т³гµллээ´и²²э т³гµл свойстволарын ту´анан суоттаа´ы²²а µ³рэтии.
Сайыннарыы: бол±омтону, толкуйу,сатаан истэр, санаа атаста´ар сатабылы сайыннарар усулуобуйаны тэрийии.
Уруок тэрилэ: Компьютер, проектор, Л.Г.Петерсон учебнига, Математика. 3 кылаас. 2 чаа´а. Стр.4-5. Слайд. С.Р. Иванова .Задачалар, карточка.
Уруок хаамыыта:
-
Уруок тэрээ´инэ.
Турукка киллэрии.
¥тµ³ кµнµнэн, кµндµ о±олор, манна мустубут ыалдьыттар!
Билигин би´иэхэ математика уруога буолуо±а. Бµгµ²²µ уруокка би´иги элбэх са²аны билиэхпит.Бары са²а µктэли дабайа µ³рэ-к³т³ к³хт³³хтµк, эйэлээхтик бэйэ-бэйэбитигэр к³м³л³сµ´эн µлэлээн к³рд³рµ³хпµт диэн эрэнэбин.
-
Умсугутуу, угуйуу ( урукку барбыкка тирэ±ирии)
£йг³ суот
1-кы сорудах. Т³гµл свойстволарын ту´анан суоттаа:
(9*2)*5 2*2*2*5*5*5
(40+6)*2 45*6
(2*8)*(5*6) 4*25
2-с сорудах
Чыы´ылалар эрээттэрэ бэриллибит:
7, 16, 36, 59, 100, 352, 1205, 12 003, 235 879, 8 456 347
- Чыы´ылалары аа±ыы.
- Ханнык бэрээдэгинэн суруллубуттарый? (Улаатан и´эр бэрээдэгинэн)
- Саамай кыра чыы´ыла ханныгый? (7.) Улахана? (8 456 347.)
- 16, 36-таа±ар ха´ынан кыраный? (20-нан.) 36 16-таа±ар ха´ынан улаханый? (Эмиэ 30-нан)
- Бэриллибит чыы´ылалары бол±ойон к³рµ², ханнык чыы´ыла биирдээ±ин ахсаана уоннаа±ын ахсааныттан 4-нэн улаханый? (59)
- Эппиэтэ 7 буолар тµ²этиигэ холобурда толкуйдаа.
- 352 чыы´ыла чыы´ыла ту´унан тугу билэргитин кэпсээ².
( µс бэлиэлээх, µс сµµстээх, 5 уоннаах, 2 биирдээх, иннигэр турар чыы´ыла 351, кэннигэр 353, разрядтаах эбиллээччилэр суумалара 300+50+2, сыыппараларын суумата 10.)
Бу чыы´ыланы аны араас кээмэйинэн к³рд³рµ³±µ².
( 352=3м 5дм 2 см=3м 52см=35дм2см=352см)
-
¥³рэнэр соругу туруоруу
1205х3
20*(48*50)
Бу этиллиилэри бол±ойон к³рµ² эрэ. Маны хайдах т³гµллµ³ххэ с³бµй?
Толкуйдаан та´аары² эрэ. Т³гµл ханнык свойствотынан суоттуур ордук
табыгастаа±ый? Дакаастаа².
Бу соруда±ы о²орон туох са²аны арыйдыбыт? ( Элбэх бэлиэлээх чыы´ылалары т³гµллµµргэ т³гµл свойстволарын тутуннубут.)
-То±о мэ´эй µ³скээтэ? Туохха ыарыр±аттыбыт? (Элбэх бэлиэлээх чыы´ылалары т³гµлµ ыарыр±аттыбыт эбэтэр билбэппит.)
- Бµгµн туохха µ³рэниэхтээх эбиппитий? (Т³гµл свойстволарын ту´анан элбэх бэлиэлээх чыы´ылалары т³гµллээ´ин)
- Ити бµгµ²²µ уруокпут сыала. Уруокпут темата эмиэ итинник.
-
Са²а билии ылыы ньыматын арыйыыга µлэни тэрийии, сорунуу.
Уруок темата: Т³гµл свойствотын ту´анан элбэх бэлиэлээх чыы´ылалары т³гµллээ´ин)
Т³гµл свойствотын ту´анан т³гµллээ´ин диэн. Ол аата би´иги т³гµл свойстволарын µчµгэйдик билиэхтээхпит.
(a + b + c) х d=a х d+b х d+c х d
Бу т³гµл ханнык свойствотай?
Оттон бу ?
(a х b) х c= a х (b х c)
а х в = в х а
Тэтэрээккэ µлэ
1-кы сорудах
Т³гµл тар±атар свойствотын ту´анан, µ³скэм суолтатын бул.
1256*2=(1000+200+50+6)*2= 1000*2+200*2+50*2+6*2= 2000+400+100+12=2512
Т³гµл б³л³хтµµр свойсвотын ту´анан суоттаа
200* (7*5) = (200*5) *7 = 1000* 7=7000
-
Са²а билиини чи²этии.(сорунууну олоххо киллэрии)
Сорунуубутун олоххо киллэрээри эрчиллиилэри о²оруохпут.
Б³л³±µнэн µлэ.
Бу бэриллибит т³гµллэри хайдах суоттуохпутун с³бµй?
1-кы сорудах: Т³гµл тар±атар свойствотын ту´анан суоттаа:
1-кы б³л³х 2-с б³л³х
134*5 149*4
2216*3 3245*2
1500*3 1400*5
3-с б³л³х 4-с б³л³х
253*3 153*5
2148*2 4235*2
1600 *3 1400*4
Суоттаан баран б³л³хт³н биирдии о±о тахсан эппиэтин бы´аарар, атыттар бэрэбиэркэлииллэр.
2-с сорудах
Задачаны суоттаа: Маша а солкуобайдаах. Кини биирдиитэ 12-лии солкуобайдаах с альбому, 8-тыы солкуобайдаах в харандаа´ы атыыласпыт. Т³´³ харчыта ордубутуй?
Суоттаан бµппµттэрин кэннэ биир о±о тахсан хайдах суоттаабыттарын бы´аарар, атыттар бэрэбиэркэлииллэр.
-
Хамсаныылаах сынньала²
Сорудах: Тэ²нээн к³р: Улахан, кыра, тэ²
Хайата улахан диэбит ³ттµбµтµгэр эргийэбит, илиибитин иннибит диэки уунабыт. £ск³тµн тэ² буолла±ына – чохчойон олоробут, илиибитин иннин диэки уунабыт.
a*8+a*6 15*a
d*24-d*10 d*7
c:38 c:464
a+a+a+a+a 5*a
4м32cм 523см
8*4+8 5*8
-
Бэйэни хонтуруолланыы. Бµгµ²²µ уруогу т³´³ ³йд³³бµппµтµй? Бэйэбитин хонтуруолланан к³рµ³ххэ эрэ.
-
Ханнык строка±а т³гµллээ´ин б³л³хтµµр сокуона суруллубутуй?
А) 2567*3=3*2567
Б) 1345*9=(1000+300+40+5)*9=1000*9+300*9+40*9+5*9
В) (8*2)*(500*7)= 2*500*2*7= 1000*14
2) Т³гµл свойстволара ханнык бэрээдэгинэн туралларый?
(а*в)*с= а*(в*с)
а*в=в*а
(а+в)*с=а*с+в*с
А) тар±атар, б³л³хтµµр, орун атаста´ыннарар;
Б) б³л³хтµµр, орун атаста´ыннарар, тар±атар;
В) б³л³хтµµр, орун атаста´ыннарар, тар±атар;
3) Чыы´ылары аах:
3512, 30 009, 485 226, 7 396 824, 429 157 340, 25 571 630 748
8. Тµмµк. Рефлексия
- Уруокка туох са²аны арыйдыбыт?
- Элбэх бэлиэлээх чыы´ылалары т³гµл свойстволарын ту´анан суоттуур кыахтанныбыт дуо?
- Ким бэйэтин µлэтиттэн астынна?
- Элбэх бэлиэлээх чыы´ылалары т³гµллµµргэ ордук тугу билиэхтээх эбиппитий?
- Ким ыарыр±атта?
Сыаналаныы.
9. Инникини торумнаныы.
Дьиэ±э µлэ с.2 №12, с. 3 №5
Кэлэр уруоктарга элбэх бэлиэлээх чыы´ылалары т³гµллээ´ини салгыы µ³рэтиэхпит. Манан уруокпут бµтэр.
